Je moet goed kijken om ze te ontdekken: de kleine wilde bijen die op het fabrieksterrein van Audi in Münchsmünster zoemend van bloem naar bloem vliegen, hebben een thuis gevonden op het 17 hectare grote buitenoppervlak van het kenniscentrum voor hightech-platformdelen, aluminium constructiedelen en persdelen.

Sinds de bouw van het fabrieksterrein in 2013 heeft Audi in Münchsmünster natuurgetrouwe leefomgevingen voor dieren en planten gecreëerd. De bescherming van de biodiversiteit in Münchsmünster en bij andere vestigingen is een klein maar belangrijk onderdeel van de inspanningen van de onderneming om haar eigen productiefaciliteiten zo duurzaam mogelijk te maken. Dit alles wordt overkoepeld door nog een bedrijfsdoelstelling: in 2050 wil Audi als onderneming balansmatig CO₂-neutraal¹ zijn. Met het oog op deze doelstelling houdt Audi rekening met de volledige levenscyclus van zijn producten: van de CO₂-reductie in de toeleveringsketen tot de beoogde balansmatige CO₂neutraliteit¹ balans van de eigen voertuigproductie in 2025 en een zo laag mogelijke emissie tijdens gebruiksfase van de auto's tot verantwoord hergebruik van voertuigonderdelen aan het einde van de levensduur van een auto.

 "Biodiversiteit is een fundamentele factor van het menselijk bestaan", zegt Dr. Antje Arnold. De biologe en referent voor bedrijfsmilieubescherming bij Audi coördineert alle initiatieven voor biodiversiteit in het kader van het Audi milieuprogramma Mission:Zero. In 2015 is Audi toegetreden tot het landelijke initiatief "Biodiversity in Good Company" – een commitment aan biodiversiteit. Alle activiteiten voor het behoud van de biodiversiteit worden inmiddels door Audi gebundeld in zijn milieuprogramma Mission:Zero. Het het grootste deel van haar werktijd brengt Arnold daarbij niet  door in de natuur, maar in vergaderingen met medewerkers van Audi. Want het is een van haar taken om het bewustzijn van het belang van biodiversiteit onder het personeel te vergroten.

Biodiversiteit is meer dan veel verschillende soorten. "Ten eerste is er de diversiteit van ecosystemen. Alleen al in Europa hebben we meer dan 270 verschillende van deze leefomgevingen. Wanneer een onderdeel hiervan door mensen wordt veranderd, verandert het hele ecosysteem", legt Arnold uit. "Net zo belangrijk is de diversiteit van soorten." En dat geldt ook voor de genetische diversiteit binnen een soort. Een voorbeeld: als er nog maar enkele exemplaren van de Bengaalse tijger zijn, zal het op een dag tot inteelt komen en zal de soort met uitsterven worden bedreigd. Genetische diversiteit maakt het immers mogelijk dat levende wezens zich kunnen aanpassen aan een veranderende omgeving.

De Bengaalse tijger komt natuurlijk niet voor in Münchsmünster. Maar het is inmiddels wel de leefomgeving van 160 soorten bloeiende planten en 100 wilde bijensoorten. Ter vergelijking: in een natuurgebied wordt uitgegaan van ongeveer 110 tot 120 soorten wilde bijen. "We hebben  hier een aantal soorten ontdekt waarvan al 20 jaar werd verondersteld dat ze zijn verdwenen in deze regio", zegt Arnold. Een voorbeeld is de heidehommel, die in Beieren en in de Voor-Alpen al tientallen niet meer is waargenomen. Deze soort is dan ook in de actuele rode lijst van Beieren als "uitgestorven of verdwenen" opgenomen.

Ook de mens profiteert van een gezonde biodiversiteit. "Het is de basis voor welvaart en welzijn van ons mensen. Je kunt biodiversiteit vergelijken met een fijnmazig net waarin wij ons bevinden. Hoe meer gaten er in dit net ontstaan, hoe groter de kans dat we erdoor vallen," aldus de biologe. Het is echter vooral de mens die de biodiversiteit beïnvloedt door zijn daden en de gevolgen ervan. Denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering: "voor veel soorten wordt het in sommige regio’s plotseling te warm, en ze slagen er niet in om snel genoeg weg te trekken om de warmte te vermijden,” aldus Arnold. "Alles wat we doen, is van invloed op de biodiversiteit. En de biodiversiteit sterft een stille dood. Dat merken we niet, als we er niet op letten."

Wanneer Arnold door het kalkgrasland en de plant- en bosrijke omgeving in Münchsmünster wandelt, is het enthousiasme van haar gezicht te lezen. Het is kleurrijk hier, want er groeien hier veel verschillende soorten planten, zoals echt walstro, slangenkruid en Engels gras.

"Elke maatregel ter bescherming van de biodiversiteit, hoe klein ook, telt," zegt ze. Naast weidetuinen, kreupelhoutgebieden en een beekje is er hier ook een hommelhuis, of bijenhotel, dat door stagiairs van de vestiging is gebouwd voor inheemse soorten, zoals de akkerhommel. Bescherming van bijen is van grote betekenis voor de natuur en de mens: bijen bestuiven wilde planten en gewassen en zorgen zo uiteindelijk voor de voeding van de mens. Door intensieve landbouw zijn de nest- en voedingsplaatsen voor deze insecten schaars geworden. Des te waardevoller zijn projecten zoals die in Münchsmünster om een leefruimte voor de insecten te creëren.

Hoewel het door Audi ontwikkelde gebied met 17 hectare relatief weinig oppervlak biedt, kan het veel bereiken. "We creëren een leefomgeving waarin verschillende diersoorten zich ongestoord kunnen vermenigvuldigen. Van hieruit verspreiden ze zich verder naar het vrije landschap," aldus Arnold, waarmee ze het terrein vergelijkt met een soort kraamkamer.

Om een zo groot mogelijk effect te bereiken, pakken de biologe en haar team de projecten voor de bescherming van de biodiversiteit strategisch aan. Ze berekenen met behulp van de biodiversiteitsindex de biodiversiteit op de verschillende vestigingen van Audi. Om die manier kunnen ze vaststellen hoe biodivers de vestigingen zijn, een strategie voor een betere natuurbalans ontwikkelen en meten in hoeverre deze is geslaagd. Hoe zichtbaarder de projecten zijn met de kleurrijke bloemenweiden en verhoogde plantenbedden, hoe groter de kans elke medewerker deze indrukken mee naar huis neemt en daar de missie biodiversiteit voortzet. In de toekomst zullen er daarom ook workshops en rondleidingen worden gegeven voor iedereen. In het nieuwe Urban Gardening-project op de vestiging Ingolstadt kunnen medewerkers nu al zelf in het landschap tuineren. "Ik krijg kippenvel als ik denk aan wat we samen kunnen bereiken", zegt Dr. Antje Arnold.