Duurzaamheid van een elektrische auto – de levenscyclus van de Audi Q4 e-tron

Audi focust zich op de totale levenscyclus van zijn producten. In het voorbeeld van de Audi Q4 e-tron kunnen hierbij vier fasen worden onderscheiden:

1. Toeleveringsketen, 2. Productie van de auto, 3. Gebruiksfase, 4. Verwerking

Al aan het begin van de levenscyclus hecht Audi veel waarde aan duurzaamheid. Daarom neemt de onderneming al in de toeleveringsketens en de productie verschillende maatregelen. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van hernieuwbare elektriciteit in de fabriek in Zwickau, Duitsland. Daar wordt een deel van de benodigde elektriciteit geproduceerd in een eigen warmtekrachtcentrale, die op aardgas werkt. Alle extra externe aankopen zijn echter afkomstig uit 100% groene elektriciteit.

Alle CO₂-emissies die ondanks de reeds geïmplementeerde maatregelen in de toeleveringsketen en in de productie van de Audi Q4 e-tron niet kunnen worden vermeden, worden via klimaatprojecten gecompenseerd voordat de auto bij de Europese en Amerikaanse dealers aan de klant wordt overhandigd. Vanaf dit moment begint een volgende centrale fase in de levenscyclus: het gebruik van de auto. Als volledig elektrische auto stoot de Audi Q4 e-tron tijdens het rijden lokaal geen CO₂ uit. Door de auto consequent met groene stroom op te laden, kunnen klanten bovendien een aanzienlijke bijdrage leveren en de CO₂-balans van hun auto aanzienlijk verhogen tijdens de gebruiksfase in vergelijking met de gemiddelde elektriciteitsmix. Want behalve elektriciteit uit hernieuwbare bronnen bestaat deze namelijk ook uit elektriciteit die uit niet-hernieuwbare energiebronnen wordt opgewekt. Hiervoor bieden Audi- en Volkswagen-dealers groene stroomcontracten aan via de elektriciteitsleverancier Elli (in Duitsland) of andere leveranciers (in andere regio's).

Wanneer de levensduur van de Audi Q4 e-tron ten slotte ten einde loopt, is dat geenszins het einde van de inspanningen voor duurzaamheid. Met name voor de accu kan in veel gevallen nog een tweede nuttige toepassing worden gevonden.

Audi hecht veel belang aan een uitgebreide monitoring van de upstream-waardeketen. Daarbij ligt de nadruk op de criteria CO₂ een zorgvuldige omgang met hulpbronnen en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hiervoor worden door inkoop verschillende maatregelen genomen. Eén voorbeeld is de Sustainability Rating (S-rating), een ander is het Audi CO₂-programma in de toeleveringsketen. Bij de S-rating (zie voor meer informatie www.s-rating.audi) gaat het om een bindend gunningscriterium voor de beoordeling van leveranciers inzake maatschappelijke, milieu- en conformiteitskwesties. Audi werkt uitsluitend samen met partners die kunnen aantonen of en op welke wijze zij de waarden van de onderneming delen.

Voor de productie van krachtige accu's is veel energie nodig. Bij de productie van elektrische auto's ontstaat daarom bijna de helft van de totale benodigde energie (ongeveer 46%) binnen de toeleveringsketen. De energieproductie voor de gebruiksfase is even groot. Met de consequente elektrificatie van het modelaanbod ontstaat er door de CO₂-portie van de accu ook een aanzienlijk deel van de CO₂-emissies in de toeleveringsketen. Als gevolg daarvan zal in 2025 bij Audi gemiddeld ongeveer 25% van de totale emissies van de levenscyclus van een auto in de toeleveringsketen ontstaan. Om dit tegen te gaan heeft het bedrijf al in 2018 een 'Audi CO₂-programma in de toeleveringsketen' gelanceerd, waarin samen met leveranciers maatregelen voor CO₂-reductie worden geïdentificeerd. Zo wordt voor de energie-intensieve productie van accucellen van de auto – contractueel door de leveranciers gegarandeerd – uitsluitend gecertificeerde groene stroom gebruikt.

Audi heeft ook bijzondere prestaties geleverd op het gebied van het gebruik en de verwerking van aluminium, een grondstof die in principe als energie-intensief wordt beschouwd, en dus gepaard gaat met een hoge CO₂-uitstoot. AUDI AG is als eerste autofabrikant bekroond met het 'Chain of Custody'-certificaat van het Aluminium Stewardship Initiative (ASI, voor meer informatie, zie: aluminium-stewardship.org). Dit bevestigt dat Audi voldoet aan de grondstofstroom voor zo duurzaam mogelijk geproduceerd aluminium volgens de ASI-norm.

Bovendien worden als bijdrage aan het behoud van hulpbronnen bij steeds meer onderdelen zogenaamde 'recyclaten' gebruikt. Dit zijn opgewerkte stoffen die uit een recyclingproces afkomstig zijn. Ook de Audi Q4 e-tron bevat maximaal 27 componenten met een recyclaatgehalte. Bij het exterieur gaat het om onderdelen zoals de montagesteun – een onderdeel dat aan zeer hoge eisen ten aanzien van mechanische eigenschappen moet voldoen. In het interieur worden recyclaten in isolatiematerialen en dempingsmaterialen gebruikt. Bovendien bevatten veel zichtbare oppervlakken hergebruikte materialen. Hiertoe behoren de vloerbedekking en delen van de bekleding van de bagageruimte. De stof Puls, die met kunstleer wordt gecombineerd, bevat ongeveer 50 procent recyclaten. Voor een set stoelen van deze stof worden ongeveer 26 PET-flessen van elk 1,5 liter in een uitgebreid proces tot garen verwerkt – het eindresultaat is een materiaal dat optisch en haptisch aan dezelfde kwaliteitsnormen voldoet als een klassieke stoffen bekleding.

De Audi Q4 e-tron wordt in de fabriek in Zwickau balansmatig CO₂-neutraal¹ geproduceerd. De vestiging wordt bijvoorbeeld voor een deel door VW Kraftwerk GmbH beleverd met groene elektriciteit van Volkswagen, een hernieuwbare elektriciteit waarvan de productie en de oorsprong TÜV-gecertificeerd zijn. De elektriciteit is voornamelijk afkomstig van waterkrachtcentrales, maar ook van wind- en zonneparken in Duitsland of aangrenzende landen. Het andere deel produceert Zwickau in een eigen warmtekrachtcentrale, die op aardgas werkt. De CO₂-emissies van de warmtekrachtcentrale en het gebruik van aardgas in de verdere productieprocessen worden gecompenseerd door middel van klimaatcertificaten uit internationale projecten die gecertificeerd zijn volgens zeer hoge normen, zoals de 'Gold Standard' of de 'Verified Carbon Standard'.

In Zwickau werden moderne fabriekshallen gebouwd volgens de meest recente verordening inzake energiebesparing, die technisch in staat zijn om het elektriciteits-, water- en warmteverbruik automatisch op de behoefte af te stemmen. Ook het gebruik van aardgas – een van de grote verbruikers in de productie – kon door technische maatregelen worden teruggedrongen, bijvoorbeeld in de lakstraat.

Als de Audi Q4 e-tron zijn weg naar de klant heeft gevonden, biedt hij niet alleen een fascinerende rijervaring, maar ontsluit ook een kans voor een vrijwel emissievrij gebruik van de auto. Voorwaarde is echter dat de accu consequent met hernieuwbare elektriciteit wordt opgeladen, want elektromobiliteit is slechts zo groen als zijn stroom. Omdat ongeveer 50 procent van de oplaadprocessen thuis plaatsvindt, biedt in Duitsland bijvoorbeeld de Volkswagen-dochteronderneming Elli de milieubewuste eigenaar van een Audi Q4 e-tron een passende oplossing. Elli levert Volkswagen groene stroom, die uit 100 procent hernieuwbare energie afkomstig is.

Om ervoor te zorgen dat ook onderweg consequent hernieuwbaar geregenereerde stroom in de Audi Q4 e-tron kan worden geladen, zorgt Audi in het kader van de joint venture IONITY ook bij deze toepassing voor een passend aanbod. In het partnernetwerk wordt via IONITY een snellaadnetwerk op grote wegen en snelwegen in 25 Europese landen opgebouwd. In de nabije toekomst zullen er 400 ultrasnelle oplaadpunten beschikbaar zijn (momenteel meer dan 340), die ook voor 100% hernieuwbare elektriciteit leveren.

Als de Audi Q4 e-tron het einde van zijn gebruiksfase heeft bereikt, zijn de accucellen geenszins onbruikbaar, maar kunnen ze nog een groot deel van hun oorspronkelijke capaciteit bezitten. Daarom kunnen de accucellen van de Audi Q4 e-tron ook na de demontage van de auto gebruikt blijven worden voor het doel waarvoor ze gebouwd werden – voor de opslag van elektriciteit. Zo stelt Audi - bijvoorbeeld in samenwerking met het energieconcern EnBW - stationaire accu-opslag beschikbaar, waarbij gebruikte elektrische auto-accu's als zogenaamde 'second-LIFE-accu's' worden gebruikt. Zij kunnen bijvoorbeeld als tussenopslag worden gebruikt om windmolens en fotovoltaïsche installaties in de toekomst bij tijdelijke elektriciteitsproductie niet meer van het net te hoeven loskoppelen. Bovendien kunnen Second Life-opslagaccu's, onafhankelijk van de lokale stroomnetwerkcapaciteit, bijvoorbeeld voor evenementen, de benodigde energie voor een snellaadinfrastructuur leveren.

Pas als de accu's ook deze taak niet meer kunnen vervullen, worden ze volgens moderne recyclingconcepten tot hun afzonderlijke grondstoffen gesplitst, om vervolgens weer in nieuwe accu's te worden gebruikt. Hiertoe dient onder meer de pilotinstallatie voor het recyclen van lithium-ion-accu's in Salzgitter, Duitsland. Het huidige recyclingproces levert een recyclingpercentage op van ongeveer 70 procent van de gebruikte grondstoffen kobalt, lithium, nikkel, aluminium, mangaan en grafiet. Op langere termijn moet zelfs een percentage van 97% mogelijk zijn.